Lý giải mức lãi suất thấp ở Nhật

Theo Mishkin, vào những năm 1990 và đầu những năm 2000, lãi suất ở Nhật trở nên thấp nhất thế giới. Dĩ nhiên, vào tháng 11 năm 1998, một sự kiện bất thường đã xảy ra: lãi suất thu được từ tín phiếu kho bạc sáu tháng của Nhật xuống dưới 0 một chút. Tại sao lãi suất ở Nhật lại giảm xuống mức thấp đến như vậy?

Vào cuối những năm 1990 vào đầu những năm 2000, Nhật đã trải qua một cuộc suy thoái kéo dài và một hiện tượng đi kèm với nó là giảm phát, tức tỷ lệ lạm phát âm.

Tỷ lệ lạm phát âm đã làm cho cầu về trái phiếu tăng, bởi vì lợi tức dự kiến thu được từ sản thực tế sụt giảm, qua đó làm tăng lợi tức tương đối dự kiến thu được từ trái phiếu. Điều này đến lượt nó lại làm cho đường cầu dịch chuyển sang phải. Tỷ lệ lạm phát âm cũng làm tăng lãi suất thực tế và bởi vậy chi phí thực tế của việc vay nợ tăng tại bất kỳ mức lãi suất danh nghĩa cho trước nào, qua đó làm cho cung về trái phiếu co lại và đường cung dịch chuyển sang trái. Đường cầu dịch chuyển sáng phải, đường cung dịch chuyển sang trái làm tăng giá trị của trái phiếu và làm giảm lãi suất.

Sự thu hẹp của chu kỳ kinh doanh và tình trạng thiếu cơ hội đầu tư phát sinh từ đó ở Nhật cũng dẫn tới mức lãi suất thấp hơn thông qua việc làm giảm cung về trái phiếu và làm dịch chuyển đường cung sáng trái. Mặc dù đường cầu cũng dịch chuyển sang trái vì của cải giảm trong giai đoạn thu hẹp của chu kỳ kinh doanh, song đường cầu dịch chuyển ít hơn đường cung. Do vậy, giá trái phiếu tăng và lãi suất giảm.

Thông thường chúng ta nghĩ rằng lãi suất thấp là việc tốt, bởi vì nó làm cho việc vay nợ trở nên rẻ hơn. Nhưng ví dụ ở Nhật cho thấy có cạm bẫy trong câu ngạn ngữ " Bạn ko thể vừa quá giàu vừa quá gầy" (bạn có thể không quá giàu, nhưng chắc chắn bạn có thể quá gầy và làm hại sức khỏe của mình). bạn sẽ rơi vào cạm bẫy như vậy khi chỉ nghĩ rằng lãi suất thấp hơn là tốt hơn. Ở Nhật, mức lãi suất thấp và thậm chí âm là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Nhật trên thực tế đang gặp khó khăn: giá cả giảm và nền kinh tế bị thu hẹp. Chỉ khi nên kinh tế Nhật lành mạnh trở lại, lãi suất mới tăng trở lại mức bình thường hơn.